به نقل از «ایران اکونومیست»

اگر در پیش ساحت علم زانو زده بودیم، وضعیت ما بهتر از این بود

تاریخ انتشار: ۴ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۱۸۵۴۹۸

عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی گفت: علم به بشریت رفاه داده است نه محنت. هر چند که علم مشکلاتی هم ایجاد کرده ولی در مجموع رفاه را بیشتر کرده و کوشیده محنت‌ها را تقلیل دهد.

به گزارش ایران اکونومیست، دکتر مقصود فراستخواه در مراسم بیست و سومین جایزه ترویج علم که امروز(پنجشنبه چهارم اسفندماه) برگزار شد، درباره برخی از فضیلت‌های علم گفت: علم درک ما را از جهان بهبود می‌بخشد و این اهمیت زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  نظریه مه‌بانگ ممکن است یک سنت هم به تولید ناخالص داخلی اضافه نکند و شاید هیچ صاحب کارخانه‌ای از این نظریه یک خلاصه اجرایی نگیرد تا مسائل خود را حل کند، ولی این نظریه درک ما را از جهان بسط می‌دهد. یکی از فضیلت‌های علم همین است که درک بهتری از جهان اجتماعی داشته باشیم.

وی با بیان اینکه علم ارزش‌های عمیق‌تری دارد، گفت: الان تصور می‌شود دانشگاه کارخانه شغل‌سازی است ولی دانشگاه بیشتر از اینها است. علم یک کالای خصوصی نیست و ارزش مبادله‌ای ندارد، بلکه خیر عمومی از علم به وجود می‌آید.  اگرچه علم مزیت‌های خصوصی دارد، منافع و مطلوبیت‌های اجتماعی دارد که خیلی درازمدت است.

فراستخواه با اشاره به اینکه اولین آثار و فضیلت‌های علم، از وجود فردی که علم‌ می‌ورزد آغاز می‌شود؛ گفت: علم به فرد دقت می‌دهد که به موضوعات به صورت دقیق نگاه کند. علم به شواهد و جزییات عالم حساس است.

وی افزود: علم نه تنها به ما قدرت دقت می‌دهد، بلکه قدرت تفسیر هم می‌دهد. این افراد می‌توانند به امور معنا ببخشند.

عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی اظهار کرد: یکی از حوزه‌هایی که لذت عمیق در آن وجود دارد، علم است.  لحظه «آهان» یکی از این لذت‌هاست. وقتی تحقیق میکنم، رنج تحقیق می‌رسد به لحظه آهان و یافتم یافتم!

وی یکی دیگر از فضیلت‌های علم را فروتنی دانست و گفت: در علم فروتنی معرفتی وجود دارد. در علم می‌دویم که بفهمیم نمی‌دانیم. علم کمک می‌کند که پرسش‌های مهمی از جهان بپرسیم. جهان به اندازه پرسش‌های ما، پاسخ می‌دهد. ما باید از علم و جهان پرسش‌های دقیقی بپرسیم و این کار علم است و پاسخ‌های مهم و دوران سازی می‌دهد.

به گفته فراستخواه، یکی دیگر از فضیلت‌های علم، عزت نفس است. من سال‌ها پیش یک تحقیق میدانی کردم و نتیجه آن این بود که کسانی که تحقیق می‌کنند، در عرصه‌های مختلف اجتماعی و ... عزت نفس بالایی دارند.

وی گفت: علم به ما در مقابل کائنات و عظمت امور حیرت می‌دهد. علم ایماژ ما را گسترش می‌دهد و افرادی که کار علمی می‌کنند، صور خیالشان فعال است. علم خیالات می‌سازد و اولین کاری که الان آموزش و پرورش انجام می‌دهد این است که خلاقیت آنها را از بین می‌برد. یکی از کارهای علم این است که به ما تخیل خلاق می‌دهد.

عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، با اشاره به اینکه علم، شهروندی جهانی ایجاد می‌کند، گفت: هر کس که درست علم بورزد شهروند جهان است و دیگر منطقه‌ای و لوکال فکر نمی‌کند و جهانی می‌اندیشد. دانشمند به قبیله بشریت تعلق دارد. در علم یک مدارا و گفتگو وجود دارد. علم غیر و دیگری ِ تهدیدآمیز و نفرت بار نمی‌سازد.

وی افزود: علم، نه تنها به ما درک جهان وطنی می‌دهد، بلکه به ما حس خویشاوندی جهانی می‌دهد و ما را به کائنات متصل می‌کند و از حقارت محدود بشری خارج می‌شود.

فراستخواه در پاسخ این سوال که علم در مجموع رفاه ایجاد می‌کند یا رنج؛ گفت: در مجموع علم به بشریت رفاه داده است نه محنت. هر چند که علم مشکلاتی هم ایجاد کرده ولی در مجموع رفاه را بیشتر کرده و کوشیده محنت‌ها را تقلیل دهد.

وی با بیان اینکه  «اگر در جامعه محنت‌هایی داریم به دلیل این است که سیستم‌های ما سال‌هاست  که علم گریز است»، گفت: اگر اداره جمعیت ایران با علم اقتصاد، زمین شناسی، جمعیت شناسی، روان‌شناسی و سایر تحقیقات علمی بود و در پیش ساحت علم زانو زده بودیم، وضعیت ما بهتر از این بود. ما فقط آب‌ها و منابع کشور را نابود نکردیم بلکه میراث‌های معنوی و مذهب این کشور را نیز نابود کردیم.

وی با بیان اینکه علم مصون از خطا و اشتباه نیست، گفت: علم مشکلات مختلفی دارد؛ اما مکانیسم‌هایی برای مصونیت‌های درونی دارد. علم نیازی ندارد که حاکمان اداره‌اش بکنند و این یعنی استقلال نهادهای علمی و پژوهشگران در برابر حاکمان. چرا که علم خاصیت خودتنظیمی دارد. بله دانشمندان خطاهایی داشتند ولی علم کدهای اخلاقی برای این موضوعات ایجاد کرده و این‌ کدها قوی هستند.

این جامعه‌شناس اظهار کرد: مشکل در ایران این است که ساختارهای بادوام علمی کم داشتیم. ابن‌سینا، ابوریحان و دانشمندان برجسته ایرانی داشته‌ایم، ستاره‌هایی در آسمان داشتیم ولی زمین ما اهریمنی بود. نفهمیدیم چگونه مثل کشورهای موفق علم را نهاد کنیم. ما بیشتر از نهادهای علمی، دانشمند داشتیم. ما نظامیه داشتیم که زیر سیطره مذهب نابود شد. کمبریج، سوربن و ... دوام دارد. و همین باعث شده نور علم در زندگی مردم برسد.

وی خاطرنشان کرد که اهمیت انجمن ترویج علم از اینجاست که نهادسازی علمی کرده است.

فراستخواه با بیان اینکه ما یک نوع علم با ویژگی‌های خاص ایرانی داریم، گفت: من با بومی کردن علم و اسلامی کردن علم، موافق نیستم ولی علم در ایران نوعی ویژگی‌های خاص دارد. تجربه زیست ایرانی به گونه‌ای است که باعث شده علم‌ورزی ایرانی رنگ و بوی خاصی داشته باشد و ما مدت‌هاست که دنیا را از علم‌ورزی ایرانی محروم کردیم.

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: جایزه ترویج علم ایران

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: جایزه ترویج علم ایران فضیلت های علم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۱۸۵۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چهره فقاهت و قرآنی رهبر انقلاب به جهان معرفی می‌شود

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای گفت: تفسیر قرآن ارائه شده از سوی رهبر انقلاب دارای مبانی عام و خاص است و قواعد و شیوه‌های نوینی را در تفسیر استفاده کرده‌اند، به طوری که در مبانی تفسیری خود حداقل شش نوآوری دارند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای امروز 12 اردیبهشت، در مراسم افتتاحیه این کنگره در دانشگاه معارف اسلامی طی سخنانی ویژگی‌های قرآنی مقام معظم رهبری را مورد تحلیل قرار داد.

رضایی با بیان اشاره به تأثیر خانواده بر روحیات قرآنی رهبر معظم انقلاب اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب انس با قرآن کریم را از مادرشان آموختع‌اند. همان طور که در مورد بانو خدیجه میردامادی گفته شده که صوت خوشی در تلاوت قرآن داشتند و ایشان از صوت مادرشان یاد کرده‌اند.

استاد جامعه المصطفی ادامه داد: رهبر انقلاب در عین حال حدود 6 سال محضر علامه طباطبایی را درک کردند و به همین دلیل در تحلیل قرآنی حضرت آقا به این نتیجه رسیدم که ایشان محصول تربیت سه حوزه شیعی هستند: حوزه مشهد، حوزه نجف و حوزه قم. یعنی ترکیبی از تعبد نقلی مشهد، عقلانیت قم و ولایتمداری نجف هستند.

فعالیت‌های گسترده مقام معظم رهبری در حوزه تفسیر قرآن

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به سفر مقام معظم رهبری به مشهد در پی بیماری پدرشان اشاره کرد و گفت: در آنجا تفسیر سوره مائده را شروع کردند. سپس در مسجد امام حسن مجتبی (ع) و مسجد کرامت جلسات تفسیر را راه‌اندازی کردند و در سال 1345 بود که در تهران به تفسیر سوره مبارکه کهف پرداختند.

او ادامه داد: اولین فردی که تفسیر تخصصی رهبر انقلاب را یادداشت کرده، حجت‌الاسلام و المسلمین ربانی بوده که خاطرات جالبی هم از ایشان شنیدم. آقای ربانی می‌گفت ما یک ضبط صوت و نوار کاست داشتیم و مطالب ایشان را ضبط کرده و شب پیاده می‌کردیم و فردا دوباره روی همان نوار ضبط می‌کردیم و با این وضعیت مباحث قرآنی ایشان جمع‌آوری شد.

حفظ موضوعی ‌زمینه‌ای برای رواج "حفظ تخصصی قرآن" در کشور است

رضایی با بیان اینکه تفسیر سوره برائت ایشان حدود 700 صفحه بوده و کاملاً تخصصی است، خاطرنشان کرد: تفسیر موضوعی طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن نیز در مسجد کرامت از سوی ایشان بیان شده است. در عین حال در سال 1358 تفسیر قرآن صورت گرفت که متأسفانه گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.

او در این باره توضیح داد: مقام معظم رهبری در همان سال 1358 به قم آمده و تفسیر می‌گفتند. سوره‌های حشر، جمعه، ممتحنه، مجادله، صف، تغابن، منافقون را هم در دفتر ریاست جمهوری در سال‌های ابتدایی دهه 60 و در حالی که رئیس جمهور بودند و در اوج جنگ بودیم تفسیر کردند.

استاد جامعه المصطفی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در سال 69 و 70 تفسیر سوره حمد را برای دانشجویان در ابتدای دوره رهبری خود بیان فرمودند، اظهار داشت: ایشان همجنین تفسیر سوره مبارکه بقره را در ابتدای دهه 70 برای دانشجویان بیان کردند. امروزه این تفاسیر منتشر شده و در اختیار ما قرار دارد.

ویژگی‌های تفسیر قرآن ارائه شده از سوی رهبر انقلاب

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ادامه سخنان خود به خلاقیت و نوآوری‌هایی در تفسیر ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری اشاره کرد و توضیح داد: این نوآوری‌ها شامل نوآوری‌های روش‌شناسانه، ابتکارات عملی و نظریات نوآمد قرآنی است.

رضایی با بیان اینکه تفسیر ایشان دارای مبانی عام و خاص است و قواعد و شیوه‌های نوینی را در تفسیر استفاده شده، خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب در مبانی تفسیری خود حداقل شش نوآوری دارند، به طوری که در قواعد تفسیری و ابتکارات عملی، طرح‌هایی مانند طرح تربیت 10 میلیون حافظ قرآن را مورد تأکید قرار داند که موجب تحول در عرصه حفظ قرآن شد.

او به تأکید رهبر انقلاب بر بحث تدبر و قرائت قرآن و نیز طرح خواندن ترجمه قرآن اشاره کرد و آن را عاملی برای ترویج قرآن در مساجد ارزیابی کرد.

تحسین رهبر انقلاب از برنامه تلاوت قاریان نوجوان در شبکه قرآن

مرجعیت علمی قرآن کریم از نکات مورد تأکید مقام معظم رهبری است

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای تصریح کرد: طرح مرجعیت علمی قرآن کریم از نکات مورد تأکید مقام معظم رهبری است که اگر این نکته در مراکز علمی مورد توجه قرار بگیرد زمینه ایجاد تحولات زیادی فراهم خواهد شد.

رضایی با اشاره به فرموده رهبر انقلاب مبنی بر کم‌کاری صورت گرفته در زمینه مرجعیت علمی قرآن کریم، خاطرنشان کرد: ایشان این تعبیر را در جلسه‌ای که بعد از همایش قرآن و علوم انسانی خدمت ایشان رسیدیم فرمودند. یکی از کارهایی که بعد از سخنان ایشان پیگیری شد گنجاندن مرجعیت علمی قرآن به عنوان دو واحد درسی در دروس دانشگاهی در بسیاری از مراکز حوزوی و دانشگاهی در مقطع دکتری است.

او ادامه داد: در حال حاضر 15 مبنا برای مرجعیت علمی قرآن کریم داریم و مهمترین آن جهت‌دهی به علوم مختلف بر اساس قرآن است. به طوری که مرجعیت علمی قرآن در همه علوم اثرگذار است.

رضایی با بیان اینکه بحث دیگر در فرمایش رهبر انقلاب ابتنای علوم انسانی بر قرآن کریم است، خاطرنشان کرد: ما معمولاً گرفتار این بحث هستیم که باید علوم انسانی متحول شود. رهبر انقلاب تصریح کرده‌اند که علوم انسانی فعلی، ترجمه غرب است و بر اساس مبانی اومانیستی و سکولاریستی شکل گرفته است.

دبیر علمی همایش تأکید کرد: از منظر ایشان هدایت قرآن عام و هدی للناس است لذا در مبانی، اهداف و حتی در روش علم اثرگذار است. به خصوص این تأثیر بر علوم انسانی مشهود است. همچنین از منظر مقام معظم رهبری علوم انسانی باید بر مبنای قرآن کریم بازسازی شود زیرا قرآن، خطاناپذیر است و محصول این بحث، نظریه تولید علم قرآن‌بنیان است که در حوزه و برخی مراکز علمی گام‌هایی در این عرصه برداشته شده است و امیدواریم که توسعه پیدا کند.

ره‌آوردهای کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

رضایی از راه‌اندازی 10 رشته و گرایش در جامعه المصطفی با محوریت علوم انسانی و قرآنی خبر داد و گفت: در همایش امروز نیز بیش از 180 مرکز علمی حوزوی و دانشگاهی همکاری و همراهی دارند و کار بزرگی صورت گرفته است. همچنین 16 کارگروه علمی شکل گرفت و پنج جلد کتاب هم تولید شده است.

او ادامه داد: یک منبع‌شناخت که حدود 800 صفحه است همه کتب، مقالات، پایان‌نامه و سایت و نرم‌افزارهای مرتبط را جمع‌آوری کرده است که زمینه خوبی برای نوشتن پایان‌نامه برای علاقه‌مندان است.

رضایی خاطرنشان کرد: در اثر فعالیت‌های این کنگره، 233 پایان‌نامه ارشد و دکتری در مراکز مختلف علمی نوشته شده است.

دبیر علمی همایش همچنین از اعلان آمادگی 50 نشریه برای چاپ مقالات خبر داد و گفت: 211 پیش نشست، 78 کارگاه آموزشی و 15 کرسی نظریه‌پردازی در شهرهای مختلف از 30  استان و برخی کشورهای دیگر برگزار شد و در مجموع 2611 چکیده مقاله و 1889 مقاله به دست ما رسید که 200 مقاله از دانشگاه معارف 21 زبان مختلف دنیا ارائه شده است.

چهره فقاهت و تفسیری رهبر معظم انقلاب به جهان معرفی شود

استاد جامعه المصطفی با بیان اینکه قرار است این کنگره در شهرهای مختلف برگزار شود، توضیح داد: در این رابطه دو اجلاس در تهران برگزار شد. همچنین در استان‌های اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز هم برنامه‌های داریم و کشورهای لبنان و سوریه، افغانستان، پاکستان، اندونزی و برخی کشورهای آفریقایی هم متقاضی برپایی همایش هستند.

او از موج‌آفرینی کنگره در داخل و خارج کشور یاد کرد و توضیح داد: این کنگره زمینه را برای ایجاد تمدن اسلامی فراهم خواهد کرد.

رضایی در پایان سخنان خود بر ضرورت معرفی مقام معظم رهبری به عنوان یک مفسر و فقیه نوآور تأکید کرد و گفت: افراد کمی تفسیر قرآن ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری را مطالعه کرده‌اند و این نکته نشان‌دهنده غفلت ما از این موضوع است. در حالی که باید معرقی مقام معظم رهبری به عنوان مفسر قرآن و فقیه نوآور را در جهان ترویج کنیم.

انتهای پیام/